Linux özgür yazılım ailesinin en önemli unsurlarından birisidir. Günümüzde server sunucularında ya da bireysel bilgisayarlarda bu yazılım kullanılarak insanların iş ve işlemlerini yerine getirmesi mümkün olabilir. Aynı zamanda komut satırı üzerinden de işlemler yapılabilir. Bu komutlar sayesinde kısa yolları hemen bulmak sağlanabilir.
Örneğin PWD komutu hangi klasörde bulunduğunuzu tespit etmek için kullanılan bir komuttur. Bu komut sayesinde işlem yapılan klasörlerin neresinde olduğunuzu hemen bulabilirsiniz. Linux işletim sisteminde bulunan ve Windows gezginine karşılık gelen cd komutu ile de dosyalar ve klasörler arasında gezinti yapabilirsiniz.
Sizin de Linux bir sanal sunucuya ihtiyacınız varsa, Rabisu VDS adresi üzerinden sanal sunucu kiralayarak Linux işletim sistemleri üzerinde işlem gerçekleştirebilirsiniz.
Dizin İçeriklerini Görüntüleme ve Yönetme
Bir dizinin içeriğini görüntülemek için Linux sistemlerde IS komutu kullanılır. Bu komut sayesinde sistemlerin dizinlerinde hangi dosyaların ya da klasörlerin listelendiğini görebilirsiniz. Dosyaların içeriklerini görebilmek için ise CAT komutu kullanılır. Bu komut ile birlikte dosyaların içeriklerini görmek için CAT kelimesinden sonra dosya ismi ve uzantısı eklenir.
Kopyalamak için kullanılan bir diğer komut ise CP komutudur. Linux sistemlerde bu komut sayesinde dizin altında bulunan dosyaların başka yere kopyalanması mümkün olur. Dosyaları taşımak için kullanılan komut olan mv komutu ile dosyaların başka yere taşınması mümkündür. Yeni bir dizin oluşturmak için kullanılan komut ise MKDİR komutudur. Bu komut sayesinde yeni dizin oluşturularak yeni klasörler ve dosyalar oluşturulabilir. RMDİR komutu ile var olan dizinlerin silinmesi de mümkündür.
- ls Komutu: Bir dizinin içeriğini listeler.
- cd Komutu: Dosya ve klasörler arasında gezinmek için kullanılır.
- mkdir Komutu: Yeni bir dizin oluşturur.
- rmdir Komutu: Boş dizinleri siler.
Dosyaları İşlemleri İçin hangi Komutlar Kullanılır?
Dosyaları silmek için kullanılan bir diğer dosya komutu ise RM komutudur. Yalnız bu komut dosyası dizin içerisinde yer alan her şeyi dizin dahil sildiği için dikkatli kullanmak gerekir. Komut karakterleri arasında kullanılan TOUCH komutu ise yeni boş bir belge hazırlamak için kullanılır. Eğer bir dosyanın konumunu bulmak istiyor iseniz, LOCATE komutu kullanılır. Bu komut sayesinde arama yapılabilir. LOCATE komutuna benzeyen bir diğer komut ise FİND komutudur. Bu komut LOCATE komutundan farklı olarak dizin altındaki dosyaları listeler. Arama yapmak için kullanılan GREP komutu ise bir dosya içerisinde metin ya da kelime aramaya yarar.
Metin Dosyaları ve Dizin Yönetimi
Windows kök dizininde yönetici haklarına kavuşmak için SUDO komutu kullanılır. Bunun yanında Linux sistemlerde disk yüzeyinin kullanım oranını ortaya çıkarmak için DF komutu kullanılır. Eğer tüm diskin boyutunu yerine belirli bir dosyanın boyutunu öğrenmek istiyor iseniz, DU komutunu kullanabilirsiniz. Dizin ve dosya hizmetlerinin yanında Linux sistemlerde metin dosyalarında da işlemler yapabilirsiniz. Bu komutlardan birisi olan HEAD komutu belirli sayıda satırın görüntülenmesini sağlar. Bir metin dosyasında satırları gösteren bir diğer komut olan TAİL komutu ise en son 10 satırı görüntüler. Linux sistemlerde aynı zamanda iki metin dosyasını karşılaştırmak da mümkündür. Bu nedenle DİFF komutunu karşılaştırmak için kullanabilirsiniz.
- sudo Komutu: Yönetici hakları ile komut çalıştırır.
- df Komutu: Disk kullanımını gösterir.
- du Komutu: Belirli bir dosyanın disk kullanımını gösterir.
- head Komutu: Bir dosyanın ilk bölümünü gösterir.
- tail Komutu: Bir dosyanın son bölümünü gösterir.
- diff Komutu: İki metin dosyası arasındaki farkları gösterir.
Linux Dosyaları İçin Kullanılan Komutlar
Dosya ve dizinler için kullanılan çeşitli komutlar vardır. Örneğin TARR komutu ile dosyaların sıkıştırılması mümkün olmakla birlikte, CHMOD komutu ile de dosyaların izinlerinin değiştirilmesine imkan tanır. Eğer LINUXTA bir dosyanın sahipliğini değiştirmek istiyor iseniz, CHOWN komutunu kullanabilirsiniz. Yine ZİP komutunu kullanarak dosyaları da sıkıştırabilirsiniz. UNZİP ile sıkıştırılan dosyaları açabilirsiniz.
Linux sistemlerde çalışan işlemleri görüntülemek için JOBS komutu kullanılır. Bu komut yanında kullanılan bir diğer komut ise KİLL komutu olup çalışmayan ve arka planda yer kaplayan uygulamalar ortadan kaldırılır.
- cat Komutu: Dosya içeriğini görüntüler.
- cp Komutu: Dosyaları kopyalar.
- mv Komutu: Dosyaları taşır.
- rm Komutu: Dosya veya dizin siler, kullanımı dikkat gerektirir.
- chmod Komutu: Dosya izinlerini değiştirir.
- chown Komutu: Dosya sahipliğini değiştirir.
İnternet ve Ağ Komutları
Linux sistemlerde kullanılan bazı komutlar ise internet ayarları açısından önem taşır. Bu komutlardan birisi olan PİNG komutu aynı zamanda sunucu bağlantılarını kontrol etmeye yarar. Eğer internetten bir dosya indirmek istiyor iseniz bu durumda WGET komutu kullanılabilir. Yine işletim sisteminiz hakkında bilgi almak için de UNAME komutu kullanılır. Linux işletim sisteminde kullanılan top komutu ise görev yöneticisine karşılık gelir. Linux sistemlerde daha önce sıklıkla kullanılan işlemleri görüntülemek için ise HISTORY komutu kullanılır. İnternet ağ isimleri için kullanılan bir diğer komut olan HOST ile ağ ismini de öğrenebilirsiniz.
- ping Komutu: Ağ bağlantısını test eder.
- wget Komutu: İnternet üzerinden dosya indirir.
- uname Komutu: Sistem hakkında bilgi verir.
- top Komutu: Sistemde çalışan süreçleri gösterir.
- history Komutu: Kullanılan komut geçmişini listeler.
- host Komutu: Ağ adını çözümler.
Hangi komutun ne anlama geldiğini öğrenmek için MAN komutu kullanılır. Man sonuna eklenen komut ifadesi le komutun ne anlama geldiği görülebilir. Bir metin dosyasına metin eklemek için kullanılan komut ise ECHO komutudur. Sistemlerin kullanımı arasında yeni kullanıcı adı açmak için ise USERADD komutu kullanılır. PASSWD komutu ise şifre belirlemek için kullanılır. Var olan kullanıcıları silmek için ise USERDEL komutu kullanılır.
Yeni Kullanıcılar ve Şifre Yönetimi
- useradd Komutu: Yeni bir kullanıcı hesabı açar.
- passwd Komutu: Kullanıcı şifresini ayarlar veya değiştirir.
- userdel Komutu: Var olan bir kullanıcıyı siler.
